Gelişmiş Ana Bilgisayar Denetleyici Arabirimi (AHCI)
Gelişmiş Ana Bilgisayar Denetleyici Arabirimi veya AHCI, yazılımın Seri ATA (SATA) aygıtlarıyla iletişim kurmasını sağlayan bir arabirim için teknik bir standarttır. Bu çevresel bileşen bağlantısı PCI sınıfı aygıtlar, verileri sistem belleği ve SATA depolama ortamı arasında taşır. AHCI standartı aynı zamanda RAID de desteklemektedir.
AHCI sayesinde önceki IDE özelliklerini aşan ve depolama aygıtı performansını ve uyumluluğunu iyileştiren yeni nesil bir denetleyici teknolojisi oluşturulmuş oldu.
AHCI Tarihçesi
Intel, AHCI’nin işlevsel davranışını ve yazılım arabirimini tanımlamak için 2004 yılında AHCI spesifikasyonunu piyasaya sürdü. Spesifikasyon; donanım, yazılım ve orijinal ekipman üreticilerinden oluşan ve Intel’in başkanlık ettiği AHCI Contributor Group tarafından geliştirilmiştir. Gruptaki şirketler arasında AMD, Dell, Marvell, Maxtor, Microsoft, Red Hat, Seagate ve StorageGear yer aldı.
AHCI, SATA II teknolojisi için ivme kazanmanın önemli bir parçasıydı. Eski IDE arabiriminde bulunmayan gelişmiş SATA özelliklerini optimize eden standart bir SATA denetleyici arabirimi sağladı.
AHCI nasıl çalışır?
Çoğu anakartta (UEFI yada BIOS ) AHCI, varsayılan olarak etkindir. Daha eski anakartlarda IDE modu varsayılan olarak etkinleştirilmiş olabilir ve işletim sistemi yüklenmeden önce AHCI’ye geçirilmelidir.
AHCI, Windows’un güncel sürümlerinde desteklenir; Linux; OS X; ve OpenBSD 7.5, NetBSD 10.0 ve FreeBSD 14.0 gibi çeşitli açık kaynaklı işletim sistemleri.
Sistemlerde , SATA HDD’ler ve SSD’ler çeşitli çalışma modları sunar: IDE, AHCI veya RAID. Genellikle AHCI modu etkin olarak gelir ancak, IDE aktif olan bir sisteme işletim sistemi kurumu yaparsanız sonrasında bunu AHCI olarak değiştirmeniz zor olacaktır. Windows, işletim sistemi yüklendikten sonra AHCI’nin etkinleştirilmesine izin verecek bir kayıt defteri turar fakar daha eski işletim sistemi sürümleri, donanıma özgü AHCI sürücüleri gerektirir.
Sabit sürücüler için geliştirilmiş bir depolama protokolü olan AHCI, tek bir depolama isteği kuyruğunu yönetmek için tasarlanmıştır. AHCI, bir bağlantı noktası kuyruğunda hizmet verilmek üzere bekletilebilecek Girdi-Çıktı isteklerinin sayısı olan 32 komutluk bir kuyruk derinliğine sahiptir.
AHCI’nin Eksileri ve Artıları
AHCI, çalışırken değiştirme ve NCQ gibi gelişmiş SATA özellikleri sağlar. Çalışırken değiştirme, SATA sürücülerinin bilgisayarı kapatmaya gerek kalmadan değişimi sağlar.
NCQ, SSD’lerin ve HDD’lerin eşzamanlı veri isteklerini işleme şeklini optimize ederek okuma-yazma kafalarının hareketini en aza indirir ve AHCI kullanarak sabit sürücülerde erişim süresini hızlandırır.
AHCI’nin bir dezavantajı, SSD’lerle kullanıldığında yüksek gecikme süresidir, çünkü spesifikasyon SSD teknolojisi için değil, depolama ortamını döndürmek için geliştirilmiştir. Ayrıca, AHCI’nin sınırlı kuyruk derinliği, Girdi-Çıktı isteklerinin sayısının kolayca bir performans sorununa dönüşebileceği anlamına gelir.
AHCI ve NVMe karşılaştırması
Nonvolatile memory express (NVMe), PCI Express kart yuvası teknolojisini kullanan NAND flash ve yüksek performanslı SSD’ler için geliştirilmiş bir iletişim arabirimidir. NVMe denetleyicisi, ana bilgisayar merkezi işlem birimiyle doğrudan arabirim oluştururken, AHCI, SATA aygıt denetleyicisiyle arabirim oluşturur.
SSD’ler için özel olarak geliştirildiği için NVMe, AHCI’den daha hızlıdır, gecikmeyi azaltır ve saniyede 1 milyondan fazla G/Ç işlemi sağlar. NVMe, 65.000’e varan kuyruk derinlikleriyle mümkün olan G/Ç kuyruğu sayısını önemli ölçüde artırır.
AHCI moduna nasıl geçilir?
AHCI’nin etkinleştirilmesi, genel performansı artırır ve SATA ve SSD depolama cihazlarının gecikmesini azaltır. AHCI moduna geçmek için aşağıdaki adımlar gereklidir:
- AHCI’nin gerekli olduğunu doğrulayın. Sistemlerin AHCI tarafından yönetilebilmesini ve yönetilmesini sağlamak için sistem işletim gereksinimleri.
- Dosyaları ve verileri yedekleyin. Bu, önemli kaynakları verilere zarar verebilecek beklenmedik olaylardan korur.
- UEFI veya BIOS ayarlarını güncelleyin. Bilgisayarı yeniden başlatın ve UEFI veya BIOS ayar moduna girin; AHCI modunun bulunduğu yer burasıdır.
- Doğru SATA ayarını bulun. UEFI veya BIOS modundayken, depolama aygıtlarını yapılandırmak için gerekli SATA ayarlarını tanımlayın.
- AHCI moduna geçin. SATA seçenekleri bulunduktan sonra, IDE veya RAID gibi geçerli ayarın ne olduğunu belirleyin ve ayarı AHCI olarak değiştirin.
- Ayar değişikliklerini kaydedin. AHCI değiştirildikten ve seçildikten sonra Kaydet’e tıklayın.
- AHCI modunu test edin ve doğrulayın. Bilgisayarı yeniden başlatın ve işletim sistemini AHCI modunu kullanarak önyüklediğini kontrol edin.
AHCI’nin geleceği
Daha önce belirtildiği gibi, NVMe teknolojisi AHCI’ye kıyasla daha iyi performans sağlar, ancak AHCI hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Depolama performansını sürekli yükseltme ihtiyacı göz önüne alındığında, NVMe ve daha yeni teknolojilerin sonunda AHCI’nin yerini alması muhtemeldir.
