Evrensel Seri Veri Yolu veya yaygın olarak bilinen adıyla USB, ilk olarak bilgisayarları ekranlar, klavyeler ve depolama aygıtları gibi çevre birimlerine bağlamaya yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
USB, başlangıcından bu yana elektronik cihazlar arasında veri ve güç alışverişi için bir endüstri standardı olmuştur. Bunun tek istisnalarından biri, 2012’den beri Lightning konektörünü desteklemek üzere tasarlanmış olan Apple ürünleridir. Ancak Apple’da 2023 yılında USB-C standardına uygun ürünler çıkartmaya başladı.
USB’nin tanıtılmasından önce, bilgisayar kullanıcıları cihazlar arasında iletişim kurmak için çeşitli port yapılandırmalarını kullanmak zorundalardı. Bunlar paralel portlar, seri portlar veya oyun portları gibi. USB’nin yaygınlaşması, bu dağınıklığı toparlamamıza ve birden fazla ekipmanın tek bağlantı noktasını kullanmasına olanak verdi. Günümüzde neredeyse bütün elektronik cihazlarda USB standartı tanımlı gelmektedir.
Başlangıçtaki USB 1.0 tasarımı o zamandan beri çeşitli dönüşümlerden geçti ve 2019’da piyasaya sürülen günümüzün USB4 sürümünde zirveye ulaştı. Bu son güncelleme, USB-C olarak bildiğimiz standartı hayatımıza getirdi ve önceki sürümlere göre çok daha hızlı veri aktarımı imkanı ile giderek daha popüler oldu. USB4(type-c) önceki USB versiyonları ile uyumluluğunu koruyacak şekilde tasarlandı.
Artık çok sayıda teknoloji ürünü USB-C’yi destekleyecek şekilde yapılandırıldığından, tek bir TYPE-C girişi ile birden fazla cihazla bağlantı kurulabilmektedir. Bu uyumluluk, USB teknolojisini — ve özellikle USB-C’yi — dünya çapındaki tüketiciler için standart tercih haline getirdi.
USB Nedir?
USB teknolojisi, hem veri aktarımı hem de güç dağıtımı için cihazlar arasında bir bağlayıcı olarak kullanılır. Bir USB Flash Disk, şarj amacıyla yada veri aktarmak için kablo ile bilgisyara bağlanan bir telefon yada bir oyun konsolunun kolları kablolu bağlantılarını bu standart üzerinden gerçekleştirir.
USB arayüzü kullanıcı yapılandırması gerektirmez, bu da kullanıcıların basitçe “tak ve çalıştır” yapabilecekleri ve herhangi bir cihaz ayarını ayarlamakla uğraşmayacakları anlamına gelir. Çevresel cihazlar (klavye, mouse, flash disk vb) hemen hemen her USB yuvasına bağlanabilirler, bu sayede her cihaz için ayrı bağlantı noktası ve bağlantı kablosuna ihtiyaç kalmaz.
USB standardının bazı sınırlamaları vardır. Tasarım gereği, USB kabloları odalar arasında dolaşmak yerine yakın mesafedeki iki cihazı bağlamak için tasarlandıklarından yalnızca belirli bir uzunluğa ulaşabilirler. Daha uzun mesafeleri kat etmek için bir ağ cihazı ve network kablosu ile iletim sağlanabilmektedir. Ayrıca, USB veri aktarım hızları Ethernet gibi diğer mevcut yöntemlerden bazılarından daha yavaştır .
USB’nin tarihi
- 1995. Yedi şirket 1995’te USB geliştirmeye başlamak için bir araya geldi: Intel, Microsoft, IBM, NEC, Nortel, Compaq ve DEC. Aynı yılın ilerleyen zamanlarında Ajay Bhatt, USB’yi destekleyen ilk entegre devreleri oluşturan Intel’deki bir ekibi yönetti.
- 1996. USB 1.0, Ocak 1996’da piyasaya sürüldü. Düşük bant genişliği veya düşük hız olarak kabul edilen 1,5 Mbps veya tam hız seçeneği olan 12 Mbps sinyal hızlarına sahipti. USB 1.0, uzatma kablolarını desteklemiyordu. Yalnızca standart boyutlu Tip-A ve Tip-B konektörler sunuluyordu. Ticari pazarda yaygın olarak benimsenmedi.
- 1998. USB, Ağustos 1998’de USB 1.1 versiyonu geldi. Bu, USB’nin yaygın olarak benimsenen ilk standartıydı.
- 2000. USB 2.0, 2000 yılında piyasaya sürüldü ve 480 Mbps’lik yeni maksimum sinyalleme hızıyla daha yüksek aktarım hızları sundu. 2.0 sürümü ayrıca 1.x’in Type-A ve Type-B konektörlerine ek olarak yeni Mini-A ve Mini-B konektörlerini ve pil şarjını destekleme özelliğini getirdi.
- 2007. Yeni Mini konektörler revize edildi ve 2007’de Micro-A, Micro-AB ve Micro-B konektörleriyle değiştirildi. USB On-The-Go teknolojisinin tanıtılmasıyla USB aygıtlarının ayrı bir USB ana bilgisayarı olmadan doğrudan birbirleriyle iletişim kurması sağlandı.
- 2008. USB’nin yönetimi, USB 3.0’ın ilk kez piyasaya sürüldüğü Kasım 2008’de USB 3.0 Promoter Group’tan USB Implementers Forum’a (USB-IF) devredildi. USB 3.0 , 5 Gbps veri aktarım hızı sağlayan USB SuperSpeed’in yanı sıra geriye dönük uyumlu fişler, yuvalar ve kabloların tanıtılmasına olanak verdi.
- 2013. USB 3.1, Temmuz 2013’te iki farklı versiyonda piyasaya sürüldü: 1. Nesil ve 2. Nesil. 1, orijinal SuperSpeed çalışma modunu desteklerken, 2. Nesil, 10 Gbps’lik yeni SuperSpeed+ modunu destekleyecek şekilde tasarlandı.
- 2014. Daha yüksek veri ve güç aktarım hızına sahip yeni bir bağlantı türü olan USB-C tanıtıldı.
- 2017. USB-IF, USB 3.0’ın bir sonraki yinelemesi olan 3.2’yi Eylül 2017’de piyasaya sürdü. Bu sürüm, USB 3.1’in çalışma modlarını korudu ancak yeni USB-C Fabric ile iki yeni mod ekledi: 10 Gbps ve 20 Gbps. Bu bant genişliği artışı, yeni USB-C konektörü sayesinde mümkün oldu.
- 2019. USB4 ilk olarak 29 Ağustos 2019’da USB-IF tarafından piyasaya sürüldü. Thunderbolt 3 protokolüne dayanan USB4, Thunderbolt 3 ile uyumludur ve hem USB 3.2 hem de USB 2.0 ile geriye dönük uyumludur. Veri aktarım hızları 40 Gbps’ye kadar çıkarıldı .
- 2022. USB-C üzerinden 80 Gbps’ye kadar hızları destekleme yeteneğiyle USB4 2.0 tanıtıldı.
Apple neden Lightning’den USB-C’ye geçiyor?
USB’nin dünya çapındaki popülerliğine rağmen, teknoloji devi Apple, tasarımına direnen birkaç şirketten biriydi. Apple, 2012’den beri tüm cihazlarını Lightning şarj cihazları ve kablolarıyla uyumlu hale getirdi; bu, önceki 30 pimli dock konektörüne göre bir yenilikti.
Cazibesinin bir kısmı, Lightning kablosunun ters çevrilebilir uçlarıydı. Kullanıcılar, bir iPhone’u veya başka bir ürünü, yönü hakkında endişelenmelerine gerek kalmadan kabloya takabiliyorlardı. Bu, onu kullanıcı dostu hale getirdi ve bu nedenle Apple ürünlerinin popüler bir özelliği oldu.
USB4 tanıtıldığında, USB-C konektörü Lightning konektörüyle aynı ters çevrilebilir uçlara sahipti. Bu onu kendi başına bir yükseltme yapmasa da, Apple için bu avantajı ortadan kaldırdı. Bunun da ötesinde, USB4 Lightning’den çok daha hızlı veri aktarım hızlarına sahip ve cihazları daha hızlı şarj ediyor, bu da Apple’ı Lightning-USB-C adaptörleri satmaya yöneltti.
Apple’ın Lightning’i elinde tutması için bazı finansal teşvikleri vardı: Tescilli bir tasarım olarak, tüm Lightning aksesuarları yalnızca Apple tarafından veya lisanslı bir ortak aracılığıyla üretilebilir. Ancak, USB4’ün daha geniş uyumluluğu ve çekiciliği rekabette bir tehdit oluşturuyordu. Apple, ürün portföyünde Lightning’i USB4 lehine aşamalı olarak kaldırmaya başladı ve MacBook 2015’te USB bağlantı noktaları ve iMac 2021’de USB bağlantı noktaları kazandı. Tek direnen şey şirketin akıllı telefonuydu: iPhone.
Apple, 2023’te iPhone 15 ile başlayarak gelecekteki iPhone ürünleri için de USB-C’ye geçeceğini duyurdu. Bu doğal bir ilerleme olsa da (iPhone, Lightning kullanan tek üründü) değişiklik, Avrupa Komisyonu’nun tüm dizüstü bilgisayar ve telefon üreticilerinin USB-C konektörlerine geçmesini resmen talep etmesinden sonra duyuruldu. Apple, AB pazarından ayrılmayı veya yalnızca AB’de farklı, USB-C uyumlu ürünler satmayı seçebilirdi, ancak sonunda geçişi küresel ölçekte yapmaya karar verdi .
